اسکریپت نویسی شل لینوکس برای وبمسترها – قسمت۵
- در قسمت قبل در مورد دستور case و توابع شرطی توضیح داده شد.
در این قسمت با حلقه های تکرار و دستور while آشنا میشویم:
کامپیوتر ها دستگاه های خوبی برای انجام کار های تکراری هستند, در هر ثانیه میلیون ها دستور تکراری در پردازنده شما اجرا میشود تا داده های جدید را پردازش کند, برای استفاده از این مزیت مهم کامپیوتر در شل اسکریپت نویسی لینوکس باید با حلقه های تکرار آشنا شوید, محبوب ترین دستورات حلقه در زبان های برنامه نویسی for و while هستند
بررسی دستور while
While در زبان انگلیسی یعنی تا وقتی که . . .
این دستور تا وقتی که شرط مشخص شده برای آن صادق باشد, دستورات داخل بلوک خود را اجرا میکند, ساختار کلی دستور while به صورت زیر است:
- while []
do
command1
command2
command3
done
در این مثال condition شرطی است که قبل هر بار اجرای دستورات بررسی میشود, و در صورت صحت, دستورات داخل بلوک (هر چیزی که بین کلمات کلیدی do و done قرار بگیرد) که در این مثال command 1,2,3 هستند اجرا میشوند, حواس تان باشد شرط بررسی شده توسط while باید شرطی باشد که در داخل حلقه یا توسط سرویسی دیگر تغییر میکند, در غیر اینصورت حلقه تا ابد ادامه خواهد یافت.
به مثالی ساده از دستور while توجه کنید
x=1
while [ $x -le 5 ]
do
x=$(( $x + 1 ))
done
echo “done!”
در این مثال مقدار متغییر x را برابر ۱ قرار میدهیم, سپس حلقه تکراری مینویسیم که مقدار x را با عدد ۵ مقایسه کند, در صورتی که مقدار x کوچکتر یا برابر (le -> Less than or Equal) عدد پنج باشد, دستور داخل بلوک اجرا میشود, که قرار است مقدار x را با ۱ جمع کند, یعنی یکی به آن اضافه کند, اگر مقدار x را داخل حلقه تغییر نمیدادیم, حلقه تا ابد ادامه داشت, اما با اجرای کد بالا, پس از چهار بار اجرا شدن حلقه, مقدار متغییر برابر ۵ میشود و دیگر شرط [ $x -le 5 ] صحیح نخواهد بود, پس حلقه تمام شده و دستورات بعد حلقه اجرا میشود. که در این مثال متن done! را در خروجی چاپ خواهد کرد.
یک مثال سخت تر و کاربردی تر را با هم ببینیم
counter=$1
factorial=1
while [ $counter -gt 0 ]
do
factorial=$(( $factorial * $counter ))
counter=$(( $counter – 1 ))
done
echo $factorial
این کد قرار است فاکتوریل عدد وارد شده را حساب کند.
در قسمت های قبل گفتیم که برای دریافت عدد از کاربر میتوانیم از متغیر های $۱, $۲,$۳, . . . استفاده کنیم
در این کد اولین ورودی وارد شده توسط کاربر را با دستور counter=$1 در متغییر counter قرار میدهیم, متغییر factorial قرار است در نهایت برابر با فاکتوریل عدد وارد شده شود, در حال حاضر آنرا یک در نظر میگیریم.
حلقه while را با شرط بزرگتر بودن counter از عدد صفر (gt -> Greater) تعریف میکنیم.
در هر بار اجرای حلقه مقدار متغیر factorial در متغیر counter ضرب شده و حاصل آن به عنوان مقدار جدید متغیر factorial ذخیره میشود, در خط بعد از counter یکی کم میکنیم تا دفعه بعد در فاکتوریل ضرب شود.
در نهایت با هر بار کم شدن counte مقدار آن به صفر یک رسیده و شرط $counter -gt 0 دیگر صحیح نخواهد بود, پس حلقه دیگر اجرا نمیشود و برنامه به خط بعد از done خواهد پرید, و دستور echo مقدار متغیر factorial را که برابر فاکتوریل عدد وارد شده است چاپ خواهد کرد.
برای اینکه کد اجرا شود آنرا در فایل script.sh ذخیره کرده و با دستور chmod +x script.sh دسترسی اجرا شدن را به آن میدهیم, حالا با وارد کردن دستور ./script.sh 5 فاکتوریل عدد ۵ چاپ خواهد شد, میتوانید به جای ۵ هر عدد دیگری بزنید, البته برای اعداد بزرگ با خطا و هنگ کردن برنامه مواجه خواهید شد. اگر با دادن عدد ۵, مقدار ۱۲۰ در خروجی چاپ شد, کارتان را درست انجام داده اید.
دستور continue باعث میشود ادامه دستورات داخل بلوک حلقه خوانده نشده و مستقیم به سطر done پرش کند, مثل مثال زیر:
while [ condition ]
do
statements1 #Executed as long as condition is true and/or, up to a disaster-condition if any.
statements2
if (condition)
then
continue #Go to next iteration of I in the loop and skip statements3
fi
statements3
done
در این دستور با صحیح بودن condition در سطر پنجم, دستور continue باعث میشود statement3 اجرا نشود. برای کسب اطلاعات بیشتر از دستور while دستور help while را در خط فرمان وارد کنید تا راهنمای کامل این دستور را مشاهده کنید.
